Potoczne rozumienie architektury

Potoczne rozumienie architektury.

Rozważania na temat architektury należy zacząć od określenia samego pojęcia, od sprecyzowania, do jakiego odnosi się ono zakresu przedmiotów bądź zjawisk. Czy mianem architektury obejmujemy całe budownictwo? Jednym słowem wszystko co człowiek zbudował i buduje dla określonych potrzeb materialnych i duchowych, począwszy od gmachu ONZ (il. 1), a skończywszy na stodole i chlewiku.

Gmach ONZ, Nowy York, 1950 r. dzieło sześćdziesięciu słynnych architektów pod kierunkiem Wallace’a i K.Harrisona

Czy też architektura odnosi się tylko do obiektów, które noszą piętno dawnych stylów, a wówczas przede wszystkim do tego co reprezentacyjne, wielkie i ozdobne, jak kościoły i pałace? Przy takim rozumieniu architektury nie wiadomo co począć z dawnym zajazdem, spichlerzem, czworakami czy starą chatą wiejską krytą strzechą. Powstaje również drugi dylemat: co począć z architekturą współczesną ? Czy czekać długie lata na wyrok historii?

Lista nieporozumień nie jest jeszcze zakończona. Od najstarszego, zachowanego traktatu o architekturze, którego autorem był Witruwiusz, utarł się zwyczaj poszukiwania wartości artystycznych architektury w samej bryle budowli, w jej kompozycji i dekoracyjnym rozczłonkowaniu.

Witruwiusz, architekt rzymski z czasów Augusta, autor traktatu De architectura libri decem.

Tą drogą szły również najogólniejsze rozważania teoretyczne, które przeciwstawiały płaszczyźnie obrazu bryłę rzeźby i architektury. Już samo słowo „architektura” wywołuje w naszym umyśle wyobrażenie zewnętrznej bryły budynku, poczucie masywu i ciężaru materiału, a czasem wspomnienie jakichś elementów dekoracyjnych. Na ogół nie przychodzi nam na myśl, że całe to masywne opakowanie nie jest celem i istotą architektury, a jedynie środkiem, pozwalającym zamknąć i uformować konieczną człowiekowi do życia cząstkę przestrzeni.

W tym chaosie różnych stanowisk definicja powinna wytyczyć kierunek właściwego rozumienia i widzenia architektury, a więc rozwiązać kwestie:

1. Wyodrębnić architekturę z całości budownictwa i wskazać kryterium tego rozróżnienia.

2. Wyodrębnić architekturę spośród innych sztuk plastycznych i wskazać na istotne różnice.